زهرا فلاحی کارشناس انرژی در رابطه با اهمیت تقویت همکاریهای گازی بین ایران و ترکمنستان گفت: ترکمنستان بهعنوان یکی از دارندگان بزرگ ذخایر گاز جهان، یک بازیگر کلیدی در معادلات انرژی آسیای مرکزی به شمار میرود. نزدیکی جغرافیایی این کشور به شمال و شمالشرق ایران، وجود خطوط لوله فعال و تجربه همکاریهای گازی، بستر مناسبی برای توسعه مجدد روابط انرژی میان دو کشور فراهم کرده است. ایران در دهههای گذشته نیز از گاز ترکمنستان برای تأمین بخشی از نیاز مناطق شمالی بهره گرفته و امروز نیز احیای این همکاری، از منظر اقتصادی و امنیت انرژی، توجیهی کاملاً منطقی دارد.
وی افزود: واردات مستقیم گاز از ترکمنستان میتواند هزینه انتقال را بهطور چشمگیری کاهش دهد، اتلاف انرژی در شبکه سراسری را محدود کند و پایداری عرضه در فصول اوج مصرف را تضمین نماید. از سوی دیگر، ترکمنستان نیز به دلیل محدودیت مسیرهای صادراتی خود بهویژه پس از تحولات ژئوپلیتیکی اخیر، نیازمند تنوعبخشی به مقاصد صادرات گاز است. اروپا به واسطه ملاحظات سیاسی و زیرساختی دسترسی محدودی به گاز ترکمنستان دارد و چین نیز بخش عمدهای از ظرفیت صادراتی این کشور را جذب کرده است. در چنین شرایطی، ایران میتواند بهعنوان یک مسیر امن، کوتاه و اقتصادی برای صادرات گاز ترکمنستان به بازارهای جدید، نقشی کلیدی ایفا کند. این اشتراک منافع، بستر شکلگیری یک وابستگی متقابل پایدار میان تهران و عشقآباد را فراهم میآورد؛ وابستگیای که به ثبات روابط سیاسی و اقتصادی دو کشور نیز عمق بیشتری میبخشد.
این کارشناس انرژی با اشاره به اهمیت توسعه سازوکار سوآپ گاز گفت: فراتر از واردات مستقیم، یکی از مهمترین ظرفیتهای همکاری گازی با ترکمنستان، توسعه سازوکار سوآپ گاز است. ایران به دلیل موقعیت ژئوپلیتیکی منحصر بهفرد خود، در نقطه اتصال آسیای مرکزی، روسیه، خلیج فارس و شبهقاره هند قرار دارد و همین ویژگی، این کشور را به یک کریدور طبیعی انتقال انرژی تبدیل کرده است. در شرایطی که روسیه به دلیل تحریمهای گسترده غرب با محدودیتهای جدی در صادرات مستقیم گاز به اروپا مواجه شده و بهدنبال مسیرهای جدید برای عرضه گاز خود به بازارهای جنوب و شرق است، ایران میتواند به پل ارتباطی راهبردی میان روسیه، ترکمنستان و مصرفکنندگان بزرگ آسیایی تبدیل شود.
وی افزود: سناریوی سوآپ گاز بدین صورت که گاز ترکمنستان از مسیر شمال وارد ایران شده و معادل آن از جنوب کشور به بازارهایی همچون پاکستان، هند و حتی کشورهایی مثل ترکیه و عراق صادر شود، نهتنها میتواند امکان مدیریت ناترازی داخلی ایران را فراهم کند، بلکه منافع اقتصادی چندوجهی برای کشور به همراه دارد. درآمد ترانزیتی پایدار، بهبود تراز تجاری انرژی، ارتقای جایگاه ژئوپلیتیکی ایران در بازار جهانی گاز و کاهش اثر تحریمها بر صادرات مستقیم، از جمله دستاوردهای این راهبرد است.
فلاحی گفت: افزون بر این، مشارکت همزمان ایران، ترکمنستان و روسیه در یک زنجیره واحد انرژی، سطحی بیسابقه از وابستگی متقابل را میان این بازیگران ایجاد میکند که خود عاملی بازدارنده در برابر فشارهای سیاسی خارجی خواهد بود. بنابراین یکی از موضوعات اساسی در زمینه تامین گاز شمال کشور، تقویت همکاریها با ترکمنستان در کنار روسیه است که افزایش حجم واردات گاز یا سوآپ آن از ترکمنستان، علاوه بر تامین پایدار گاز بخش شمال شرقی کشور، موجب ایجاد وابستگی متقابل بین ایران و همسایه شمالی خواهد شد..
نظر شما